Ефтим Клетников

Избрани песни

НЕОЛИТ. ЖРТВЕН САД

Испечена е глината.
Огнот ја натпеа пепелта.

Тој сад што посвети.
Пее не се затвора
восхитената уста
на неолитскиот брат
што посеа.

Блика низ неа и песната
На неолитскиот Бог
што ожнеа.

Се ројат гласовите
презреани зад свеста
и паѓа житото
во ќуповите.

Тешко се пробиваат
Со товарот долу
и водата и огнот.
Бог знае:
и денес,
Оној што ја слави глината
и слуша длабоко,
пак ќе го собере бериќетот.

Тој сега дува,
одново занесен над Творбата,
но не од ребро
а од Уво го твори
Новиот Адам.
О длабока чинија што слуша!
О звучни жита
над неа
превиснати од род!

СВАДБАТА ВО КАНА

(Сон)

Бев таму,
видов како товари
со маслинки и портокали
се истураат на трпезата,
бутови печено месо,
фурни со леб.
И видов уште како
врз сиот овој товар
оној што дава благослов од горе
истура уште
безброј снопови светлина,
ги трупа врз срцето
на младоженците
како крстини пченица.
Бев сведок на сиот овој
сјаен и безмилосен товар,
ама и врз мене
(или само врз мене)
се пластеше како грамада
таа тежина.
И незнам на крајот
дали потешко ми падна
сета таа присутност на сјајот,
или отсутната светлина
на бакнежот невестин
што повте на кај мене
како ластовица,
та сетив тресок во прозорецот,
И не знам дали
се исплашив од убавината,
или убавината тогаш
крикна уплашена од восхит,
не знам дали
воопшто се разбудив,
или ме голтна сосема
модрата пукнатина на сонот:
знам само дека никна
црна ружа
на местото кај се спојуваат
моите усни
со сртовите на зората.
И лелека таа ружа
ко свирките во Кана.
Не сонце,
сега месечина го храни
нејзиниот корен:
се крева таа
секоја ноќ од неа,
и со неа плимата –
и расте над брегот
до грло
плачот на водите.

Био - библиографска белешка

Ефтим Клетников е поет, есеист, критичар, преведувач, антологичар. Роден е на 6. XI 1946 во с. Негрево - Малешевија. Основно образование завршува во Негрево и Пехчево, а средно во Берово. Дипломира на Филозофскиот факултет во Скопје на групата Историја на литературата на народите на СФРЈ со славистика, под Б. Во Париз престојувал на студиски престој како стипендист на француската влада, во периодот од есента 1979 до летото 1980 година, каде ја изучува поетиката на францускиот симболизам. Работел како новинар во „Млад Борец“, во Републичкиот завод за заштита на спомениците на културата и списанието „Жена“. Бил член на редакциите на повеќе списанија: „Стремеж“, „Разгледи“, „Одјек“ (Сараево). Сега работи како уредник во „Наше писмо“, весник, на Независните писатели на Македонија. Секретар е на Македонскиот П.Е.Н - Центар.

Добитник е на наградите: „Браќа Миладиновци“, 1980 година, за поетската книга Окото на темниот, „13 Ноември“ на град Скопје за стихозбирката Зраци и Самраци 1978, „Ацо Шопов“ на ДПМ за најдобра книга на годината за стихозбирката Магновенија 1992, „Григор Прличев“ за најдобра поема - за поемата Маж и жена со лице спроти ѕвездите 1994, како и на наградата за критика на магазинот „21“.

Книги поезија:

Модер вир („Култура“ - Скопје, 1977) Зраци и самраци („Мисла“ - Скопје, 1978) Окото на темниот („Мисла“ - Скопје, 1980) Песни за Огнен („Мисла“ - Скопје, 1983) Икра и крило („Мисла“ - Скопје, 1985) Гласови („Култура“ - Скопје, 1987) Триок („Мисла“ - Скопје, 1989) Јасник (избор, „Мисла“ - Скопје, 1989); Магновенија („Култура“ - Скопје, 1992) Маж и жена со лице спроти ѕвездите („Детска Радост“ - Скопје, 1994) Прасјај („Григор Прличев“ - Скопје, 1995) Сина фуга (избор, ,,Наша книга“ - Скопје, 1995) Троја („Култура“ - Скопје, 1996) Големата меморија (избор, ГИТ ,,Гоце Делчев“ - Скопје, 1996) Toј провев космички („Зумпрес“ - Скопје, 1998)

Поезија за деца:

Кула со златно ѕвоно („Детска радост“ - Скопје, 1989)

Златна рипка („Детска радост“ - Скопје, 1991)

Mope во сонот („Детска радост“ - Скопје, 1992)

88 песни за месечината („Детска радост“ - Скопје,1993)

Сончеви песни („Детска радост“ - Скопје, 1994)

Книги на други јазици, поезија

На српски јазик:

Извор над Негревом (избор, „Нолит“ - Београд, 1979)

Песме (избор, „Народна књига“ - Белград, 1984)

Песме за Огњена (избор, „УКЦГ“ - Титоград, 1990)

Камени праг (избор, „Братство-Јединство“ - Нови Сад, 1990)

На албански:

Verbula blu (избор, „Флака е влазеримит“ -Скопје, 1988)

На англиски:

Dream and light (избор, „Детска радост“ - Скопје 1993)

На француски:

Ѕоuѕ lеѕ popieres de Dieu (избор, „Мезон де ла поези“ - Нор/Па де Кале, Франција, 1996)

На есперанто:

Ravigoj (избор, „Македонска есперантска лига“ - Скопје, 1993)

Антологии:

Љубов и мајстори (Антологија на најмладата македонска поезија/заедно со Љ. Цветановски; „Студентски збор“ - Скопје, 1978)

О сине тих на мисла сина /Македонските поети пред тајната на фреската (на македонски, српскохрватски, англиски, француски и германски јазик;

Poetes de Macedoine („Ларбр а парол“ -Фламел-Белгија, 1984)

Антологија савремене македонске поезие (со Цвета Котевска, „Просвета“ - Белград, 198....)

Са дрвета живота/Антологија на современата македонска поезија („Смедеревска песничка јесен“ - Смедерево, 1987)

Есеи и критики:

Орион („Наша книга“ - Скопје, 1985) Јатка („Македонска книга“ - Скопје, 1988) Во потрага по целината („Култура“ - Скопје, 1990) Островот Хипнос (избор, „Македонска Книга“ - Скопје, 1992)

Лик и одраз („Наша книга“ - Скопје, 1996)

Преводи:

Од српскохрватски јазик:

Милован Данојлиќ: Пладневна полноќ (избор од поезијата, „Мисла“ - Скопје, 1982)

Миле Пешорда: Куќа за јазикот (избор од поезијата, „Македонска книга“ - Скопје, 1986)

Љ. Ршумовиќ: Сонгови и слонгови (избор од поезијата, „Детска радост“ - Скопје, 1987)

Љубомир Симовиќ: Повленскиот даб (избор од поезијата, „Наша книга“ - Скопје, 1986)

Миодраг Симовиќ: Светли и темни празници (заедно со В. Урошевиќ - избор од поезијата, „Македонска книга“ - Скопје, 1990)

Весна Парун: Корал вратен на морето (избор од поезијата, „Наша книга“ - Скопје, 1995)

Ранко Маринковиќ: Глорија (драма, „Наша книга“ - Скопје, 1995)

Изет Сарајлиќ: Книга на збогувања (поезија, „Зумпрес“ - Скопје, 1996)

Иво Санадер - Анте Стамаќ: Во овој страшен час/антологија на хрватската воена поезија („Зумпрес“, Скопје, 1996)

Од руски јазик:

Ана Ахматова: Сивоокиот крал (избор од поезијата, „БИД Крсте Мисирков - Битола, 1982)

Јосиф Бродски: Песни (СВП, Струга, 1991)

А. С. Пушкин: Одбрани творби (избор од лириката и поемите, ,,Мисла“, 1993)

М. Ј. Лермонтов: Демонот („Табернакул“ -Скопје, 1994)

Осип Мандељштам: Темен воздух (избор од поезијата, „Култура“ - Скопје, 1995)

Руско соѕвездие (седум поети на руската поезија на XIX и XX век: Пушкин, Лермонтов, Ахматова, Цветаева, Мандељштам, Блок, Бродски - „Македонска книга“ - Скопје, 1993)

Александар Блок: Сина бездна (избор од поезијата, „Зумпрес“ - Скопје, 1996)

Ефтим Клетников, исто така, ги подготви (изборот, предговорот и редакцијата како и Избраните дела на A. С. Пушкин на македонски јазик во 5 тома, („Наша книга“ - Скопје, 1986) и Избраните дела на А.С. Лермонтов во 3 тома, („Наша книга“ - Скопје, 1991) Руски поети XIX и XX век („Култура“ -Скопје, 1998)

Од словенечки јазик:

Грегор Стрниша: Ѕвезди (избор од поезијата: „Култура“ - Скопје, 1990)

Од словачки јазик:

Отклучување на земјата (заедно со Феро Липка)/Антологија на современата словачка поезија („Наша книга“ - Скопје, 1991)

Феро Липка: Аргонаути и еретици (заедно со авторот/избор од поезијата, („Култура“ - Скопје)