Naziv mesta: Čanad (zvanični naziv: Cenad) 
   Stanovništvo: 3991 stanovnika, od čega Srba 401 (10,05%) 
   Administrativni položaj: Selo, sedište istoimene opštine u Timiškoj županiji 
   Geografski položaj: Mesto leži u Pomorišju, na levoj obali Moriša, 9 km severno od Velikog Semikluša, na samoj rumunsko-maxdžarskoj granici. 
   Veze: Železnicom i asfaltnim putem Čanad je povezan sa Velikim Semiklušem, a otuda sa Temišvarom i Aradom. 
   Adresa crkve: 1980 Cenad nr. 1, Judeţul Timiş, România 
   Hram crkve: Praznik Prenosa moštiju Svetoga Nikole (Letnji Sveti Nikola) 
   Autori ikonostasa: Neidentifikovani 
   Tematski sadržaj ikonostasa: na carskim dverima - Blagovesti, na bočnim - arhanđeli Mihail, odnosno Gavril; iznad carskih dveri - Tajna večera; prestone ikone - Sveti Nikola, Bogorodica, Spasitelj, Preteča; praznične ikone - Blagovesti, Rođenje, Obrezanje, Krštenje, Preobraženje, Vaskrsenje Hristovo; centralna ikona - Vaznesenje Hristovo; sledi registar ikona dvanaestorice apostola, te tematski sklop Raspeća, u podnožju Krsta - Skidanje sa Krsta, bočno u vrhu luka - starozavetni proroci. 
   Autor zidnog slikarstva: Georgije Pecić i Srgije Kojić iz Kikinde 
   Drugi poznati umetnici: Milutin Bedričić, autor ikone na Bogorodičinom prestolu, Nikola Aleksić, autor pojedinačnih ikona 
   Kratak istorijat gradnje i obnove: Kada je 1028. godine vojvoda Čanadin (Chanadinus) osvojio tvrđavu na Morišu (Morissena), koja je zatim po njemu nazvana Čanadom, zatekao je u njoj pravoslavni manastir Svetoga Jovana Krstitelja i predao ga katoličkim misionarima. Pravoslavni monasi su se povukli i u blizini osnovali nov manastir Svetoga Georgija, koji se pominje negde do XIII veka. To je duboka starina. A koreni sadašnje crkvene opštine zabeleženi su u XVIII veku. Sudeći po antiminsu vladike Nikole Dimitrijevića iz 1733, može se zaključiti da je tada u mestu postojala crkva; njeno postojanje je izričito pomenuto 1740, a opisana je 1758. godine: bila je stara, od pletera, sa tri prozora i dvoja vrata, sa jednostavnim tornjem, pokrivena rogozom, unutra zasvođena daskama; pri oltaru imala je jednostavno templo i dvadesetak ikona. Nova crkva zidana je 1773. godine. 
   Kako meštani pričaju i prslinama na zidovima potvrđuju, današnja crkva se temelji na građevini iz 1773, s tim što je 1833. produžena prema zapadu za celu dužinu naosa, povišena, i dograđen joj je današnji toranj. Ikonostas je izrađen neznano kad između 1790. i 1811. godine; rezbar i slikar nisu poznati. Na zanimljivoj rezbi ikonostasa prostori za ikone su veoma raznovrsni: ne samo da nema dva podjednaka registra, nego okviri po pravilu nisu pravolinijski. Svodove su naivno oslikali Đura Pecić i Sergije Kojić 1901. godine. Prilikom opšte opravke crkve 1984. godine ikone na svodovima je čistio i oštećene delove popravljao amater Nikola [uh (Nikolaus Schuch). 
   Sadašnje stanje crkvenog objekta: Zgrada je u dobrom stanju, spolja u obliku lađe, unutra u obliku krsta, oltarska apsida je poligonalna i ima Gornje mesto; toranj je zidan nad zatvorenim predvorjem u nastavku pronaosa, vitak u svom završnom delu, gde se jabuka i krst oslanjaju na četiri metalna stuba. 
   Značajne pokretne umetničke vrednosti i kulturno-istorijske znamenitosti: U tornju su smeštena četiri zvona. Najstarija crkvena knjiga je Psaltir (Moskva, 1697), a ostale su najvećim delom iz XVIII i XIX veka. Pri crkvenoj opštini se čuva i stotinak svetovnih knjiga i starih časopisa iz inventara nekadašnje mesne Srpske čitaonice. 
U porti se nalazi mermerna piramida u spomen meštana poginulih u Prvom svetskom ratu, a na istočnoj strani, iza oltara, spomenik i groblje 93 ruska vojnika i tri oficira poginulih u borbama vođenim u Čanadu 1944. godine. 
   Čanadska crkva bila je zajednička za Srbe i Rumune do 1889. godine. 
   Sveštenik: protojerej Georgije Plavšić, rođen u Nadlaku 1937, završio Pravoslavnu srpsku bogoslovsku školu u Temišvaru 1958. i Bogoslovski fakultet Rumunske pravoslavne crkve u Sibinju 1965; rukopoložen je 1958; služio je u Požeženi 1958-1962, Monoštoru 1962-1970, od tada služi u Čanadu. 
   Ostale crkve u mestu: Rimokatolička i pravoslavna rumunska crkva. 
 
 

Autor: Stevan BUGARSKI